Fånekleiva
-2.jpg)
-2.jpg)
Fånekleiva er ei bratt kleiv på den gamle hovudvegen gjennom Setesdal, ved Fånefjell på austsida av Byglandsfjorden mellom Longerak og Lauvdal i Bygland kommune. Vegstykket her vart bygd i 1842. Vegen går opp lia mellom Fånefjellet og det stupbratte Lisle Fånefjell, rett foran den sørlege enden av Fånefjellstunnelen. Han er bygd med høge natursteinsmurar og stabbestein som rekkverk. Midtvegs i kleiva står ein milepæl av støypejern frå 1855. Etter eit ras i 1870 vart vegen lagt noko om i den nederste delen, med to nye svingar og slakare stigning. Også i nyare tid har det vore ras i Fånekleiva, seinast i 1997.
Den første bilen skal ha køyrd opp Fånekleiva i 1909. Då Setesdal Bilruter byrja med rutebilkøyring mellom Ose og Berdalsbru i 1918, kom det krav om veg rundt Lisle Fånefjell. Den nye traséen rundt fjellet blei opna i 1923. Då var det slutt på Fånekleiva som ein del av hovudvegen gjennom Setesdal. I dag er kleiva eit viktig kulturminne, og ei mykje populær turløype. Ho er pent restaurert av Statens vegvesen og Bygland kommune. Frå toppen av kleiva går det merka sti ut til eit utsiktspunkt ytterst på Lisle Fånefjell, der ein har eit vidt utsyn sørover mot Longerak.
Fruktdyrking i Fånekleiva
Fylkesgartnar Tomas Langerak arbeidde ivrig for at jorda skulle utnyttast best mogeleg, og for at mange hender skulle kome i arbeid. I Fånekleiva fann han ut at det kunne plantast epletre på lune plassar mellom dei store steinane i ura. Saman med Gyro Skomedal og Jon Langerak bygde han opp steinmurar for å halde på jorda. Dei skrapa saman jord der ho var å finne, henta god åkerjord heime, fylte i bytter, bar oppover bakkane, tømte i dei oppbygde murane og planta epletre. I alt 80 tre vart sette i jorda. Arbeidet skjedde rundt 1940. I 1948 skal det ha blitt hausta 40 kasser med 20 kilo eple i kvar.
Sjå også
Kjelder
- Statens vegvesen sine informasjonstavler i Fånekleiva